Konna taksówka nr 36 pod Kościołem św. Krzyża – jak dwóch Francuzów założyło w Warszawie przedsiębiorstwo dorożkarskie
„Dawne karety nazwane zostały „karetami do najęcia” na cały dzień lub na pół.
Natomiast pojazdy pochodzące z przedsiębiorstwa dwóch Francuzów nazwane zostały fiakrami i mogły być wynajmowane tylko na kursy.
Oznaczono miejsca ich postoju.
Odtąd, ażeby nająć fiakra, udawano się na Krakowskie Przedmieście pod kaplicę Moskiewską* lub pod pałac Radziwiłłowski.
Mieszkańcy Starego Miasta szukali ich pod kolumną Zygmunta albo na Rynku Starego Miasta, na tyłach ratusza.
Na Nowym Mieście znaleźć je można było na Rynku w pobliżu narożnej kamienicy Fontany przy ul. Zakroczymskiej.
Na ulicy Długiej czekały fiakry przed Pałacem Rzeczypospolitej naprzeciw Pijarów, na ludnej ul. Senatorskiej były dwa postoje, mianowicie przy Marywilu i naprzeciw Pałacu Błękitnego.” – opisywały pierwsze kroki w rozwoju komunikacji miejskiej w osiemnastowiecznej stolicy w książce „Życie codzienne w Warszawie wieku oświecenia” Anna Berdecka i Irena Turnau.
Kaplica Moskiewska w Warszawie była miejscem, gdzie zostały złożone doczesne szczątki cara Rosji Wasyla IV Szujskiego, jego brata Dymitra oraz wielkiej księżny Jekateriny Grigoriewny, żony Dymitra Szujskiego, którzy zostali wzięci do niewoli w czasie bitwy pod Kłuszynem, 4 lipca 1610 podczas toczącej się wojny polsko-rosyjskiej.
Historię tę tak opowiada Adam Jarzębski w swoim dziele poświęconym Warszawie: Opisanie Warszawy jaką była w roku 1643
„…Niedaleko kościoła św. Krzyża iest Kaplica Moskiewska,
w niéy na marmurowéy tablicy, wyryte są złotymi literami zwycięstwa nasze,
wtenczas, gdy poymany Car Moskiewski z bracią swemi,
stawieni byli przed Seymem w Warszawie.
Posłano ich potem do Gostynia, gdzie pomarli.
Pochowano ich w téy kaplicy,
przyiechał potem Poseł Moskiewski,
prosząc Maiestatu Królewskiego, o ciało ich, darował JMći Król Władysław,
i z ceremoniami na stolice były odwiezione….”
Kaplica Moskiewska była kaplicą grobową włączoną w późniejszym czasie w kompleks kościoła Matki Boskiej Zwycięskiej przy kościele dominikanów obserwantów.
Dziś w tym miejscu znajduje się Pałac Staszica z siedzibą Polskiej Akademii Nauk.
Co zobaczyć w Warszawie w okolicach Krakowskiego Przedmieścia?
Krakowskie Przedmieście to ulica, która od wieków pełniła kluczową rolę w życiu Warszawy. Zaczyna się od skrzyżowania z ulicą Świętokrzyską i biegnie do Placu Zamkowego, gdzie znajduje się Zamek Królewski – dawna rezydencja królów polskich i miejsce przyjmowania zagranicznych gości.
To także miejsce, gdzie obradował Sejm Rzeczpospolitej podejmując najważniejsze decyzje państwowe. To tu została uchwalona Konstytucja 3 Maja.
Na Krakowskim Przedmieściu znajduje się Kościół Świętego Krzyża, w którym spoczywa serce Fryderyka Chopina. Budynek ten, wzniesiony w latach 1679-1696, jest dziełem włoskiego architekta Józefa Szymona Bellottiego, który działał w Polsce od lat 60. XVII wieku.
Natomiast Kaplica Moskiewska, która stała u początku Krakowskiego Przedmieścia, była projektu holenderskiego architekta Tylmana z Gameren, urodzonego w Utrechcie w 1632 r. zmarłego w 1706 roku w Warszawie. Został pochowany w tej kaplicy dołączonej w późniejszym czasie do kościoła p.w. Matki Boskiej Zwycięskiej o.o. dominikanów obserwantów.
Na portalu Culture.pl można przeczytać m.in. „Jako pierwszy architekt w Polsce osiągnął tak wysoką pozycję zawodową i społeczną. Podczas sejmu koronacyjnego w 1676 roku, Jan III Sobieski, w dowód uznania dla jego wiedzy i zasług jako inżyniera wojskowego, nadał mu godność kawalera Złotej Ostrogi, co równało się nobilitacji (dyplom jest przechowywany w zbiorach Gabinetu Rycin Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego). Nadanie szlachectwa zostało potwierdzone przez Sejm w 1685 roku, a architekt otrzymał wtedy spolszczone nazwisko Gamerski. Już w 1677 roku Tylman ożenił się z polską szlachcianką Anną Komorowską.”
Jego najwybitniejszym dziełem architektonicznym, które można podziwiać w stolicy jest Pałac Krasińskich zwany też Pałacem Rzeczypospolitej. „Pałac Rzeczypospolitej i przylegający do niego Ogród Krasińskich stanowią charakterystyczne dla baroku założenie pałacowo-ogrodowe (fr. entre cour et jardin). Wybudowany w latach 1688–1699 według projektu Tylmana z Gameren w zgodnej opinii współczesnych należał do najpiękniejszych pałaców magnackich w Warszawie.” – można przeczytać na oficjalnej stronie Pałacu https://palacrzeczypospolitej.pl/historia-palacu/, który można zwiedzać za darmo.
Wystawę stałą można zwiedzić indywidualnie w godzinach otwarcia Pałacu (11:00–19:00), codziennie z wyjątkiem wtorków, co nie wymaga wcześniejszej rezerwacji. W tym czasie można korzystać z darmowych audioprzewodników dostępnych w Punkcie Informacji.
Dalej, na Krakowskim Przedmieściu w kierunku Placu Zamkowego znajduje się Uniwersytet Warszawski, założony w 1816 roku. Wcześniej w tym miejscu znajdowała się Szkoła Rycerska założona przez króla Stanisława Poniatowskiego, który marzył o tym, że wykształci nowe oświecone kadry Królestwa Polskiego. Utworzona 15 marca 1765 zajęła Pałac Kazimierzowski w Warszawie (obecnie na terenie campusu Uniwersytetu Warszawskiego https://www.uw.edu.pl/ )
Król sam stanął na czele Korpusu Kadetów placówki.
Paweł Cichocki z Muzeum Historii Polski pisze: „Do najsłynniejszych absolwentów placówki należeli Tadeusz Kościuszko, Julian Ursyn Niemcewicz, Jakub Jasiński i Karol Kniaziewicz. Przez trzydzieści lat funkcjonowania szkoła założona przez Stanisława Augusta Poniatowskiego wychowała ok. 650 kadetów oraz blisko 300 eksternów. Później stała się ona wzorem dla Korpusów Kadeckich tworzonych w II Rzeczypospolitej”.
Krakowskie Przedmieście to także miejsce, gdzie znajdują się liczne kawiarnie, restauracje i sklepy, przyciągające zarówno mieszkańców, jak i turystów.
Nowy Świat, rozpoczynający się od Krakowskiego Przedmieścia, to kolejna ulica o bogatej historii i urokliwej architekturze.
Krakowskie Przedmieście to żywa kronika polskiej kultury i tradycji, miejsce, gdzie historia spotyka się z teraźniejszością, tworząc niepowtarzalną atmosferę.